De zomer van 2012 was weer een natte zomer. Maar ook een van vele records, op sportgebied en als gevolg daarvan sneuvelden ook natuurlijk weer media-records, vooral op social media gebied.
In tegenstelling tot wat je zou verwachten op basis van het weer deze zomer is er nog een opvallend record gebroken. Het aantal kinderen dat vermist raakt op de stranden en bij recreatiewater schiet dit jaar alle records voorbij, zo zei directeur Raymond van Mourik van Reddingsbrigade Nederland vorige week.De teller staat inmiddels op meer dan 1100, terwijl normaal gesproken gemiddeld in een jaar ongeveer 700 kinderen kwijtraken. Volgens hem gebeurt het tegenwoordig steeds vaker dat ouders zijn afgeleid door mobiele gadgets als smartphones en tablets.
Wat is hier aan de hand? Of in de hand eigenlijk?
Technologie kan veel aandacht opeisen
De meesten onder ons zullen wel herkennen dat wanneer je verdiept bent in je mail of facebook, er wel eens wat langs je heen gaat. En dat je partner vervolgens ‘ineens’ een beetje geïrriteerd vraagt: “Luister je eigenlijk wel?” Het fenomeen dat zich hier voordoet wordt cognitieve absorptie genoemd. Onderzoek op dit vlak is vooral gedaan in situaties waarin sprake is van gebruik van informatietechnologie, en een diepe betrokkenheid van een individu met de software (Agarwal et al. 1997; Agarwal & Karahanna 2000). Cognitieve absorptie wordt beschreven aan de hand van vijf dimensies:
- dissociatie van tijd, waarbij je een verminderd reëel besef hebt van de ‘echte’ tijd die verstrijkt tijdens je activiteit;
- opgaan in de activiteit, de mate waarin je aandacht wordt opgeslokt door de activiteit;
- het plezier in de activiteit;
- de controle die je kunt uitoefen;
- en nieuwsgierigheid.
Wanneer we naar een scherm turen, iets doen dat onze nieuwsgierigheid prikkelt, we er controle over hebben (dus zelf actief zijn, in tegenstelling tot een passieve activiteit als tv kijken), er plezier aan beleven en het een activiteit is waar we volledig in opgaan, dan is er ook sprake van dissocatie van tijd. Sociale media in combinatie met een smartphone is hier een uitstekend voorbeeld van.
Hieruit valt dus te verklaren dat wanneer we met onze smartphone of tablet op een strandbedje liggen, onze kinderen inderdaad wel eens aan onze aandacht kunnen ontsnappen. Ook omdat – vanwege de dissociatie van tijd – je het idee hebt dat je de kleine net nog op twintig meter van je vandaan lekker bezig zag met zijn zandkasteel.
Schermtijd gaat sneller
Wanneer je tijd doorbrengt achter een scherm verstrijkt de tijd voor je gevoel veel sneller. Zeker wanneer je in een staat van flow raakt, wanneer je ‘net zo lekker bezig bent’.
Nu kun je dit jammer vinden, maar accepteren, of proberen hier bewuster mee om te gaan. In het laatste geval zijn hier wat tips om tijd terug te winnen – al is het maar voor je gevoel:
- Een actief klokje in je computerscherm, zoals Focusbooster. Dit is een time-management appje gebaseerd op de Pomodoro-techniek, waarmee je een timertje hebt meelopen in je scherm dat aftelt van 25 minuten naar nul. En dan een ‘five minutes’ break. Ik merk zelf dat dit me inderdaad helpt focussen, en aan het einde van de dag heb ik het gevoel heel veel te hebben gedaan. In dezelfde tijd;
- Wanneer je geen klokje in je scherm kunt hebben, zoals bijvoorbeeld bij een spelcomputer, zet er dan een naast je scherm. Liefst eentje die ook actief kan aftellen. Ik zet bijvoorbeeld een iPad onder het scherm met daarop een app met een zandloper. Dat kan je helpen in de ‘echte’ tijd te blijven;
- Je kunt ook natuurlijk je gadgets uitzetten, of wegleggen. Dit is een keuze om bewuster om te gaan met deze technologische hulpmiddelen. Realiseer je dat deze een functie dienen, en ja: dat kan en mag ook vermaak zijn. Maar kies bewust je momenten waarop je ze gebruikt. Voor je weet is het een automatisme geworden om ‘even te checken’, en zoals je weet: dat even rekt zich vaak uit.
Er is een beweging onder de noemer ‘SlowTech’, zoals hier beschreven in een artikel op Frankwatching.com die als voornaamste boodschap heeft aan de mens: technologie moet niet het doel zijn, maar een middel. Daar kan ik me helemaal in vinden. Technologie brengt ons geweldige dingen en nieuwe mogelijkheden. We kunnen op vele manieren met elkaar communiceren en aan alle informatie komen. Maar technologie brengt ook vele verlokkingen met zich mee, en we kunnen ons wel eens onvoldoende bewust zijn van de effecten daarvan.
“It’s about finding the OFF switch”. En dan kunnen we onze aandacht richten op de juiste dingen op de momenten dat het nodig is.
Je weet waarschijnlijk wel wat ik bedoel.