Na de mediagolf van 2009 weer terug in het nieuws – de Mexicaanse griep:
In Nederland zijn in de eerste week van het jaar vier mensen overleden aan de Mexicaanse griep. Inmiddels zijn er 148 mensen opgenomen in een ziekenhuis met de ziekte, van wie het merendeel de afgelopen week. (bron: RIVM, 13 januari 2011).
Naast de Mexicaanse griep, wordt er ook breed aangekondigd dat ‘de Griepepidemie eraan komt’.
De griepepidemie staat voor de deur. In de eerste week van 2011 werden 87 griepgevallen op de 100.000 mensen gemeten, meldt het RIVM.
Google Flu trends is een project van Google.org (niet .com dus) dat aan de hand van zoektermen wereldwijd kan voorspellen of ergens sprake zal gaan zijn van een griepepidemie, en deze gegevens vervolgens vergelijkt met de daadwerkelijke situatie. De nauwkeurigheid van de voorspellingen lijkt aardig groot te zijn.
Als we kijken naar Google Flu trends voor Nederland zien we dat de griepactivitieit in inderdaad hoog is (oranje kleur). Aan de donkerblauwe lijn kunnen we zien dat de huidige trend de piek van vorig jaar lijkt te volgen.
Wanneer we Google Insights for Search gebruiken om de trend in zoekgedrag te zien, kunnen we zien dat het ongeveer heel 2010 stil is geweest rond de Mexicaanse griep.
Nou, leuk allemaal, maar wat hebben we nu aan al deze informatie en media-aandacht? Gaan we door dit soort berichten binnenblijven?
Het verrassende antwoord lijkt te zijn: ‘ja’. Onderzoek naar aanleiding van de pandemie vorig jaar toont aan dat mensen daadwerkelijk hun gedrag aanpasten als gevolg van de berichtgeving (Goodwin et al., 2009), hoewel hier sterke regionale (cultureel-maatschappelijke) verschillen in bestonden. Zo was ruim een kwart van de respondenten ‘very concerned’ over de mogelijkheid zelf slachtoffer te worden, meer dan een derde verminderde het gebruik van het openbaar vervoer en bijna 40% zag af van geplande vliegreizen.
Maar hoe zit het met de vaccinaties tegen de Mexicaanse griep? In Nederland is er veel ophef over geweest, en aardig wat weerstand met name onder de groepen die min of meer verplicht werden een vaccinatie te halen (zoals mensen in de zorg). Blijkbaar was dit ook in Frankrijk het geval, zoals dit onderzoek aangeeft:
We found that alarming public health messages aiming at increasing the perception of risk severity were counteracted by daily personal experience which did not confirm the threat, while vaccine safety was a major issue. This dissonance may have been amplified by having not involved primary care physicians in the mass vaccination campaign.
De conclusie was dat de dagelijkse praktijk van mensen niet aansloot bij wat de overheid communiceerde. Diverse onderzoeken wijzen uit dat de perceived risk van de Mexicaanse griep vergelijkbaar was met de gewone griep, terwijl de perceived risk van het vaccin veel groter was. Omdat er veel vraagtekens waren bij de veiligheid van de vaccins, aangezien deze onvoldoende waren getest, was uiteindelijk de bereidheid tot vaccinatie laag. `
We moeten nog zien hoe deze nieuwe golf uitrolt, maar als we kijken naar de vorige keer kunnen we concluderen dat er veel maatschappelijke onrust is onstaan, maar het overgrote deel van de mensen na wat spierpijn, keelpijn en koorts gewoon weer de oude was. En in 2010 nooit meer omgekeken heeft.
Wat we verder moeten onthouden is dat elk jaar de ‘gewone’ seizoensgriep in de VS zo’n 30.000 sterfgevallen veroorzaakt. Vooral ouderen met klachten aan longen, hart of nieren. Het verschil met de Mexicaanse griep, volgens de berichtgeving in de media, is dat met name jonge mensen gevoelig blijken te zijn. Maar ook dan vaak in combinatie met andere klachten. Maar de beeldvorming in de media – nieuw virus, sterfgevallen jonge kinderen, etc. draagt zeker bij aan de angst die bij het grote publiek ontstaat.
Zelf ben ik trouwens ook niet ongevoelig voor media-beelden. Onderstaande foto in de krant was voor mij de doorslaggevende factor vorig jaar om te besluiten niet te gaan inenten…
Tot slot, wat doe je tegen de griep (ook volgens Google):
Griep (influenza) verspreidt zich door hoesten en niezen. Drie eenvoudige maatregelen beperken dit risico:
- Gebruik een papieren zakdoekje of dek neus en mond af met uw arm wanneer u hoest en/of niest.
- Was uw handen vaak.
- Blijf thuis wanneer u ziek bent. Raadpleeg zonodig uw arts en volg zijn/haar advies.
Daaraan wil ik nog toevoegen: maak je vooral niet onnodig en voortijdig druk als gevolg van alle media-berichtgeving. Wat zou je doen als je al deze – vaak onduidelijke en onnodig sensationele – informatie niet had? Wat als je nu niet gaat googlen, twitteren, krabbelen… Juist.
Zo simpel kan het zijn.